-
1 castrum
I 1. ī n. 2. pl.1) военный лагерь (castra aestiva Su, T; castra hiberna L)castra metari Cs, Sl, L — отметить место для лагеряcaslra facere C (ponere L, munire Cs, locare, collocare C) — разбить лагерь, расположиться лагеремcastra movere C, L — снять лагерь, выступить в поход, отправитьсяin castris esse cum aliquo Nep — сопровождать кого-л. в походах2) казармы (c. praetoriana Su и praetoria Capit)4) военная служба, военное дело или военный режим5) сторона, стан, сектаnil cupientium castra peto H я — устремляюсь в лагерь тех, кто ничего не желает (из богатств)6) поэт. улей ( cerea V)7) императорская резиденция, двор J, Spart8) стоянка ( stabulariorum Col)II Castrum, ī n.название ряда городов, возникших из укреплённых лагерей1) C. Inui, город рутулов на побережье Латия, близ Ardea V, O etc.2) C. Album, город в Hispania Tarraconensis L3) C. Novum, город в Этрурии (ныне Marinello или Torre di Chiaruccia) L5) C. Vergium, пород в Hispania Tarraconensis L -
2 moror
I ātus sum, ārī depon. [ mora I ]1) медлить, тянуть, затягиватьquia multis moror? Ter и quid te moror? J — что долго рассказывать?2)а) замешкаться, заставлять себя ждать ( auxilia morantur Cs); задерживаться, оставаться (paucos dies in castris L; apud aliquem locum Cs); пребывать, находиться (cum aliquo Sen; in Italiā C; vincula collo morantia O)morando O — постепенно, мало-помалуб) проводить время, общаться ( minus quam duabus horis cum aliquo Pt)Fabius morans Man — F. cunctatorhaud (или non) moratus V, Pt — недолго думая3) задерживать, замедлять или успокаивать ( lapsūs fluminum celeresque ventos H); тормозить, препятствовать, мешать (m. iter, impĕtum alicujus Cs)aliquem ab aliqua re m. L — мешать кому-л. в чём-л.4) удерживатьnihil (non amplius) vos moror L, Capit — я вас больше не удерживаю, т. е. можете уйти, вы свободныnihil (или non) moror — я готов (за мной дело не станет) или не имею ничего против (nihil moror eos salvos esse Antonius ap. C), мне всё равно, мне нет никакого дела (nihil moror aliquem или aliquid L, H, V etc.), тж. мне не нравится ( nihil moror vina illīus orae H) или не желаю ( alieno uti nihil moror Pl)5) занимать, приковывать, очаровывать ( carmina aures alicujus morantur H)II mōror, —, ārī depon. (греч.)быть глупцом Su -
3 pro
I prō praep. cum abl.1) перед, против (aciem instruere p. castris Cs; praesidia collocare p. templis C)p. consilio Sl — перед военным советом2) впереди, спередиsaxa mittere p. tectis Sl — бросать камни, стоя на переднем краю крыши3) в пользу, в защиту, за (p. patriā pugnare L и mori C, H; oratio p. Milone C)p. aliquo esse C — стоять за кого-л.4) вместо (taleis p. nummo uti Cs)veniam p. laude peto O — я прошу не похвалы, а снисхожденияp. vili re O — словно нечто ненужное5)а) за (incerta p. certis captare Sl)p. consule C — проконсул, наместник, замещающий консулаб) от имени, именем (loqui p. aliquo Cs)6) как, в качестве (aliquem p. deo colere QC, Just)p. amico C, L — как друг, по-дружескиp. certo C, L etc. — наверное, с уверенностьюp. viso Cs — как лично виденное, как факт7) в уплату за (pecuniam p. frumento accipere L); в воздаяние за (p. meritis Cs); в возмездие за (p. scelere Cs)8) по сравнению (с чем-л.), соответственно, по отношению (к чему-л.)pro multitudine hominum Helvetii angustos se fines hacere arbitrabantur Cs — гельветы считали, что по отношению к (с точки зрения) твоей численности они обладали (слишком) маленькой территорией9) сообразно, в зависимости (от чего-л.)p. tempore et p. re Cs — в зависимости от обстоятельствp. portione Cato и p. ratā parte Cs — в определённом соотношении, сообразноp. viribus C — насколько позволяют силыp. meā (или virili) parte C etc. — по мере моих (человеческих) силp. se quisque C etc. — каждый в меру своей возможности10) относительно, про (p. re paucă loquar V; pauca p. aliquā re verba facere Sl)II prō! (prōh!) interj.о!, ах! (p. dii immortales! C; p. deorum atque hominum fidem! C); увы!at mea, pro, nullo pondere verba cadunt! O — мои же слова (Брисеиды) не имеют, увы, никакого веса!III prō- (pro- и prōd-)1) вперёд (profere, prodeo)3) для, в пользу ( prosum)4) вместо ( propraetor)5) сообразно (proquam, prout)
См. также в других словарях:
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
fort — I. Fort, m. adject. Est celuy qui a force et robusteté en son corps, Fortis, D où c est qu il vient, Selon ce on dit, Un fort homme, un fort cheval, Homo, equus, robore membrorum valens. Et par ce on accompagne ce mot de cet autre, puissant,… … Thresor de la langue françoyse
PRAETOR — variae de hoc auctorum sententiae. Sunt enim, qui hoc nomine primum appellatos Consules dicunt, atque ita a Praeeundo deductum Praetoris nomen. Sed enim distinguere hunc a Consulib. videntur 12. Tabb. leges apud Cicer. l. 3. de Legg. Regio… … Hofmann J. Lexicon universale
VESTIS — primi hominis innocentia fuit, cui postquam iniquitas successit, vidit se nudum esse, et consutis foliis fecit sibi subligacula, Genes. c. 3. v. 7. ut sic membris minime honestis honorem circumponeret, prout loquitur Paulus 1. Corinth. c. 12. v.… … Hofmann J. Lexicon universale
DIVINATIO — Graecis Μαντεία vel Μαντικὴ, (nempe ut volunt a μανία, quia causa sit externa incorporeaque ac ut Gentes putarunt divina; quo nomine etiam Daemones complectebantur) Platoni definitiur ἐπιςτήμη προδηλωτικὴ, πράξεως ἄνευ ἀποδείξεως, Scientia… … Hofmann J. Lexicon universale
PULLARII — a PULLIS dicti, teste Cicerone de divin. l. 2. Attulit in cavea pullos, qui ex eo nominatur Pullarius. Hic caveae pullorum curam agebat, e quorum pastu auguria captarent Augures: quae, quoties offa, quae pullis dabatur, aliquô modô cadebat in… … Hofmann J. Lexicon universale
IMPERATOR — I. IMPERATOR al. Rex, in Scacchorum ludo, vide infra Latronum lusus. II. IMPERATOR appellatio apud Rom. olim militatis fuit, quâ Dux praesens re bene gestâ primum militum acclamatione in castris, deinde sententiâ Senatus in urbe exornatus est.… … Hofmann J. Lexicon universale
LUXURIA — a luxu, quod proprie luxatio, ἐξάρτρωσις, inde intemperantia cupiditatum, cum sc. eae luxae s. solutae sunt, ἀσωτία, ἀκράτεια: circa victum et vestitum inprimis, proprie profusa impensa. Sic in victu, Luxuriosorum principes, ex Graecis quidem… … Hofmann J. Lexicon universale
STRIGA — castrense vocabulum, in qua equi ordine dispositi renebantur in castris. Imo et milites per strigam sub papilionibus terendisse, Hyginus docet Gromaticô de Castrametatione. Etat enim Striga spatium in castris longum pedes 120. latum pedes 60.… … Hofmann J. Lexicon universale
bouger — Bouger, Se bouger et partir du lieu et place où on est, Demigrare loco. Ne se bouger d une place, et ne s en partir, Non declinare a loco aliquo, Persidere, Loco stare, Locum tenere, Tenere se loco. Ne se bouger, et estre en une place sans se… … Thresor de la langue françoyse
PORTA — I. PORTA in Oriente, Aulam denotat cuiuscumque Principis: Sica Georgianorum Rogina, ad Portam suam, in vitatum se refert P. de Valle, Itiner. tom. 3. Κατ᾿ ἐξοχὴν Portam Ottom annicam seu Turcarum Imperatoris aulam siguificat. Imo et Limen portae… … Hofmann J. Lexicon universale